Krizin yükü halka yıkılmaya çalışıyor

Taşın altına elini sokmayan bencil işveren asgari ücretliye ya işsizlik ya da düşük maaş dayatıyor: “Kırk katır mı kırk satır mı!”

Asgari ücretin 4253 liraya çıkmasını müteakiben krizin yükünü tamamen işçinin sırtına yıkma eğilimi taşıyan bazı işverenlerin işçileri işten çıkarmakla tehdit ederek maaşlarının bir bölümünü geri aldığı belirtiliyor. İşveren işletmenin sürdürülemeyeceğini iddia ediyor, işçi ise evine ekmek götürmenin derdinde...

KIRK KATIR MI KIRK SATIR MI!

Aydınlı gazetesinin haberine göre, asgari ücrete yüzde 50 zam yapılması ve 2 bin 825 liradan 4 bin 253 liraya çıkarılmasından sonra bazı işverenlerin işçilerle pazarlık yaptıkları öğrenildi. İşçileri işten çıkarmakla tehdit eden işverenin işçilerle düşük maaşlar üzerinden anlaştıkları, işsiz kalmaktan korkan işçilerin de mecburen kabul ettikleri tespit edildi.

PARALAR BANKAYA YATIRILDI; KAYITLARA GEÇTİ; ARDINDAN PARANI BİR BÖLÜMÜ MUIHASEBEYE İADE EDİLDİ

Aydınlık’ın edindiği bilgilere göre, bazı işverenler asgari ücret zammı sonrası işçilerle görüşerek yeni asgari ücretleri uygulayamayacaklarını, isterlerse daha düşük fiyata razı olmalarını aksi halde işten çıkaracaklarını belirttiler. İşsiz kalmaktan korkan işçiler bu duruma razı oldu. Yasal olarak paralar bankalara yatırıldı. Yani kayıtlara geçti. Ancak işçi yatırılan 4 bin 253 liralık ücretinin bir bölümünü ertesi gün muhasebeye iade edildi.

Yaşananlarla ilgili olarak Aydınlık’a bilgi veren işçi RK, “Aralık ayının sonuna doğru patronun talimatıyla müdür bizleri tek tek çağırdı. Karşımıza iki seçenek koydu. Biri işten çıkarma, diğeri 3 bin lira maaş 250 lira yol parası. ‘Kararınızı verin’ dediler. Mecburen kabul ettik. Asgari ücretten maaşımızı bankaya yatırıyor. Biz bin lirasını bankadan çekip muhasebeye geri veriyoruz” dedi.

Bu durumun birçok şirkette yaşandığını kaydeden ŞH de, “Bu durum giderek yaygınlaşıyor. Çalışanlar işten çıkarma ile tehdit edilerek asgari ücret altında maaşla çalışmaya zorlanıyor. Başka iş yerlerinde çalışan arkadaşlarla konuşunca aynı durumun onlarda da olduğunu öğrendik. Şimdilik dayanmaya çalışıyoruz. Ama devam etmemiz çok zor. Tıkanma noktasındayız. İş nereye gidecek bilemiyoruz. Devlet bu duruma el koymalıdır” diye konuştu.

Konuyu Çalışma Bakanlığı yetkililerine de soran Aydınlık’a, duyduklarını ancak resmi bir şikâyetin gelmediği ifade edildi.

CEZA VE DENETİM CAYDIRICI

Bu uygulamayı yapan iş yerlerinin nelerle karşılaşacağını, işçilerin ise nasıl bir yol izleyebileceğini Aydınlık’a değerlendiren Sosyal Güvenlik Uzmanı Melis Elmen, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre maaşlar asgari ücretten az ödendiği takdirde her ay ve her işçi için 125 TL cezai yaptırımı olduğu belirtti. Bu rakamın çok komik olduğunu vurgulayan Elmen, yaptırımın işvereni caydırmadığını belirtti.

Ceza ve denetimlerin sıklaşmasının caydırıcı niteliği de artıracağını kaydeden Elmen, “Bu ödemeler haklı fesih sebebi. Yani işçi aynı iş yerinde 5 senedir çalışıyor ve bu şekilde çalışmak istemiyorsa son brüt asgari ücret üzerinden 5 yıllık tazminatını alıp yoluna devam edebilir. Bu haklı fesih, işçinin avantajınadır. Artı olarak mesaileri için, bugüne kadar haksız yere eksik yatırılan tutarları için de dava yoluna gidebilir. Yani ‘Sen bana 5 yıldır 1000 lira eksik gönderdin. Bu da şu kadar para eder.’ diyerek geriye dönük dava açabilir ve kazanır. Muhtemelen böyle bir iş yerinde bu durumda çalışan pek çok işçi vardır ve işverene aynı anda yüklenebilirler” diye konuştu.

TÜM TEŞVİKLER KESİLİR GERİYE DÖNÜK ÖDEME ALINIR “İkinci olarak fesihten sonra mutlaka (…) Alo 170’e veya Maliye Bakanlığı’na şikâyette bulunmak gerektiği”ni belirten Elmen, “Şikâyetin ardından mutlaka denetim yapılır. İlgili kurum, denetimin ardından işçilerden bilgi alacak. Bu durumda her işçi ve her ay için ceza kesilecek. Bu işverenin gözünde çok önemli bir rakam

olmasa da esas nokta teşviklerde. Tüm teşvikleri kesilecek. Esas büyük tutar bu. Vergi iadeleri, prim düşüşleri, yaptığı işler gibi pek çok teşvik ve indirimin kesilmesinin yanı sıra devlet, geriye dönük bugüne kadar aldığı tüm teşviklerin iadesini isteyecek. İşverene en büyük yük bu” değerlendirmesinde bulundu.

Elmen açıklamasının devamında şu görüşlere yer verdi:

İŞVEREN TEŞVİK MESELESİNDEN ÇOK KORKAR

“Artı usulsüzlük cezası yiyecek. Şirketin büyüklüğüne göre 50-500 TL arasında her gün veya her ay için aldığı teşvikin özelliğine göre ceza yiyecek. Şirket mimlenecek, bundan sonra teşvik ve indirimlerin hepsinden mahrum kalacak. Yani aslında çok ciddi şekilde batağa gideceği bir durum söz konusu olacak. Üzerine devlet isterse, usulsüz uygulamadan haksız kazanç elde etme adı altında dava açar. Bunu da kazanır. Yaptırım tutarları çok küçük ama işveren teşvik meselesinden çok korkar. Bugüne kadar ödenmiş teşvikleri faiziyle beraber alır.”

“UYGULAMA GASP“

Öte yandan Aydınlık’a açıklamada bulunan Vatan Partisi İşçi-Sendika Bürosu Başkanı Hüseyin Karanlık, işverenin usulsüz uygulamasını gasp olarak niteledi. Karanlık, denetimlerin ve cezaların artırılmasının caydırıcı etki yaratacağına dikkat çekti.

karanlık şu görüşlere yer verdi.

“İşverenin, özellikle örgütsüz iş yerlerinde, asgari ücretle çalışmak zorunda kalan işletmelerde işverenin bankaya yatırdığı asgari ücretin bir kısmını elden geri alması bir gasp olayıdır. Hukuken ağır suçtur. İşçi bunu ispatladığı durumda adli mercilerde dava açtığında işveren ağır yaptırımlarla muhatap olacaktır. Burası dağ başı değildir. Böyle bir uygulamaya hiçbir şekilde göz yumulamaz. Bundan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı da sorumludur. Bu tür şikâyetlerin olduğu yerlere derhal müfettiş görevlendirip, işçilerin bilgisine başvurularak gerekli adli ve idari yollar hayata geçirilmelidir. Denetimlerin ve cezaların artırılması da

caydırıcılığı etkileyecektir” dedi.

‘ÖRGÜTLENMENİN ÖNÜ AÇILMALI’

Karanlık açıklamasının devamında, “Türkiye’de ne yazık ki işçilerin ezici bir çoğunluğu sendikasız ve örgütsüzdür. Zaten asgari ücret de buralarda uygulanmaktadır. Bu koşullarda örgütsüz iş yerlerinde, işçinin sendikalı olabilmesinin önünü açacak sendikal örgütlenmeyi kolaylaştıracak önlemlerin de bir an önce alınması gerekiyor. Vatan Partisi olarak bu noktada Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını uyarıyoruz” şeklinde Çalışma Bakanlık’ına uyarıda da bulundu.