Burdur -Gölhisar ilçesine bağlı İbecik Köyü’nün 2,5 km güneyinde yükselen Dikmen tepe üzerinde yer alan, Likya coğrafyasının Balbura ve Kibyra antik kentleriyle birlikte en kuzey kısmını oluşturan, Balbura ve Oinoanda (Oyuanda) ile birlikte Likya Federasyonunun (Tetrapolise/ 4 kent Birliği’nin) üyesi olmuş olan Likya Antik Kenti Bubon’a ait heykel başı Danimarka tarafından 60 yıl sonra iade kararı alındı.
Bubon Antik Kentinde Helenistik devire kadar inen kalıntılar ile birlikte Roma Çağı kalıntıları ayakta durmaktadır. Tiyatrosu, tapınakları, agorası, şehir surları, gimnazyumu ve diğer yapıları ile ilk çağın önemli bir antik kentini oluşturmaktadır.
Danimarka’nın iade kararı aldığı Bubon Antik Kenti kökenli heykel başı yaklaşık 60 yıl sonra yurda dönüyor
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın diplomatik ve bilimsel çalışmaları sonucu, Burdur Bubon Antik Kenti kökenli Septimius Severus heykel başı, Danimarka’nın NY Carlsberg Glyptotek Müzesi tarafından Türkiye’ye iade ediliyor.
193-211 yılları arasında hüküm süren Roma İmparatoru Septimyus Severus’a ait bronz heykel başı, 1960’lı yıllarda Bubon Antik Kenti’nde gerçekleştirilen yasa dışı kazılar sırasında yurt dışına kaçırılmıştı.
1970’de sanat simsarı Robert Hecht Jr tarafından Danimarka’daki Glyptotek Müzesi’ne satılan eser, 1979’da müzede bulunan gövdesiyle birleştirildi.
Türk bilim insanı Prof. Dr. Jale İnan’ın 1970’li yıllarda yaptığı araştırmalar ve yayımladığı bilimsel çalışmalar, eserin kökeninin belirlenmesinde ve iadesinde temel bir kaynak oluşturdu.
Heykel başı, Roma sanatının detaylara verdiği önemi ve dönemin liderlik sembollerini yansıtan nadir eserlerden biri olarak kabul ediliyor.
Burdur Bubon Antik Kenti’nden kaçırılan eserlerin yalnızca Avrupa değil, ABD’ye gönderildiği de biliniyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Manhattan Bölge Savcılığı ile yaptığı işbirliğiyle, geçen yıllarda Bubon kökenli Lucius Verus, Septimyus Severus, Genç İmparator ve Giyimli Kadın heykellerinin yanı sıra İmparator Caracalla’ya atfedilen iki büst ve dönemin önemli şahsiyetlerine ait beş baş ile bir bronz kadın büstünün ABD’den Türkiye’ye iadesini sağlamıştı.
Danimarka’dan gelen son iade, Bubon Antik Kenti’nin kültürel zenginliklerinin bütünlüğünü sağlama adına bir başka önemli adım olarak değerlendiriliyor.
Septimyus Severus heykel başının iade süreci, Kopenhag Türkiye Büyükelçiliği ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sunduğu belgeler ve bilimsel kanıtlar doğrultusunda, Glyptotek Müzesi’nin etik değerlere dayalı kararıyla sonuçlandı.
Müze Müdürü Gertrud Hvidberg-Hansen, “Kaçak kazılarla elde edilen bu eserin ait olduğu topraklara dönmesi, müzecilik ilkeleri ve etik değerler açısından önemli bir adımdır.” ifadelerini kullandı.
Ayrıca, Bubon kökenli eserlerle Pisidia Bölgesi’ne ait düver pişmiş toprak levhalarının iadesine de karar verildi. 1960’lı yıllarda yapılan kaçak kazılarla yurt dışına çıkarılan bu levhaların, bölgenin kültürel mirası açısından kritik bir öneme sahip olduğu biliniyor.
2024 yılı içerisinde Türkiye’ye iadesi sağlanan eser sayısı bu heykel başı ile birlikte 94’e ulaşırken, 2018-2024 yılları arasında toplam 7 bin 898 eser ve 2002-2024 yılları arasında ise toplam 12 bin 213 eser yurt dışından ülkeye getirildi.
Kaynak: Aydınlık
